نویسندگان صارم شیراوند؛ محدثه حیدری چکیده گاهی بهرهگیری از مفاهیم سایر علوم میتواند در فهم مناسبات سیاسی و بینالمللی راهگشای پژوهشگران باشد. یکی از بهرههای مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک، کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیکی است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و خارجی تحت تأثیر قرار میدهد. ...
ادامه مطلب »آمریکا و سلفی گری در خاورمیانه؛ از قدرت سخت تا بینش هوشمند
نویسندگان روحاله ملکی عزینآبادی؛ سیاوش دارابی چکیده خاورمیانه بهدلیل برجستگی اقتصادی و استراتژیک خود تبدیل به یکی از عناصر اصلی تعریفکننده و یا بنیادهای هستیشناسانه (انتولوژیک) طرح نظم نوین جهانی پس از جنگ سرد شده است. با توجه به این امر، یکی از قدرتهایی که بخش مهمی از منافع اقتصادی و استراتژیک خود را در این منطقه تعریف کرده، ایالات ...
ادامه مطلب »معادلات قدرت در محیط امنیتی قفقاز جنوبی
نویسنده چکیده در دهه پایانی قرن بیستم خلأ قدرت ناشی از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در کنار اختلافات سرزمینی برخی اقوام با صورتبندی متکثر قومیـمذهبی و فقدان توسعه سیاسی موجب شد منطقه قفقاز جنوبی با ساختاری آنارشیک شکل گیرد. منطقهای با سه جمهوری مستقل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، که با تداوم ناپایداری امنیتی همراه با عدم شکلگیری یک رژیم امنیتی ...
ادامه مطلب »بررسی راهبرد دفاعی ـ امنیتی هند
چکیده توافقات هستهای هند و آمریکا این سئوال را برای اندیشهورزان موضوعات امنیتی به دنبال دارد که تحرکات نظامی و دفاعیـامنیتی هند را چگونه میتوان تبیین نمود؟ هند دارای چه راهبرد دفاعیـ امنیتی میباشد و چه تغییر و تحولاتی پس از ۲۰۰۳ در رویکرد هند اتفاق افتاده است؟ در پاسخ به این سئوالها میتوان گفت که راهبرد دفاعیـامنیتی هند از ...
ادامه مطلب »چالشهای دولتـملتسازی و منافع ملی در جمهوری اسلامی ایران
چکیده منافع ملی در جمهوری اسلامی ایران چگونه شکل میگیرد؟ چرا با هر تغییر در هیأت دولت ایران، نگرشها و رویکردها به منافع ملی نیز تغییر مییابد؟ و چرا با گذشت بیش از سی سال از انقلاب، هنوز برنامه و راهبرد مشخصی در راستای تعریف “منافع ملی ایران” تدوین و پیگیری نشده است؟ ایده محوری این مقاله این است که ...
ادامه مطلب »دستاوردهای نظامی ایران و معمای امنیت در خاورمیانه (با تأکید بر اعضای شورای همکاری خلیجفارس)
چکیده هر چند بسیاری از کشورها اولویتهای خارجی خود را بهگونهای مطرح میکنند که بُعد امنیتی را از جایگاهی که در واقع در سیاست خارجی این کشورها دارد کمتر نشان دهند، امنیت همچنان جایگاه خود را به عنوان یک اولویت مهم در سیاست خارجی حفظ کرده است. امنیت بهویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته کانون توجه است. درک مفهوم امنیت ...
ادامه مطلب »امنیت پایدار در خلیج فارس: موانع و سازوکارها
چکیده: هدف مقاله حاضر بررسی موانع ایجاد امنیت پایدار در منطقه خلیج فارس و ارایه الگو و ساز و کارهای مناسب برای ایجاد ثبات و امنیت پایدار در این منطقه است. در این راستا چارچوب نظری مجموعه امنیتی منطقه ای که از سوی بوزان مطرح شده است به عنوان چارچوب مفهومی مناسب و جامع برای بررسی شرایط امنیتی خلیج فارس ...
ادامه مطلب »بسترهای ایجاد ناامنی در مناطق مرزی استان آذربایجان غربی از منظر جغرافیای نظامی- امنیتی
چکیده: استان آذربایجان غربی به علت همجواری با سه کشور مهم منطقه خاورمیانه و قفقاز جنوبی یعنی ترکیه، عراق، جمهوری آذربایجان (منطقه خودمختار نخجوان)، همچنین به علت موقعیت حساس ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک به عنوان دروازه ورود و پل ارتباطی ایران به اروپا، در بین ۱۶ استان حاشیه ای ایران، پس از خوزستان بی شک مهمترین استان مرزی ایران می باشد. ...
ادامه مطلب »تبیین نقش بازارچه های مرزی در امنیت و توسعه پایدار نواحی پیرامون مطالعه موردی: بازارچه های مرزی استان خراسان جنوبی
چکیده: از عمده ترین مسایل فراروی کشورهای در حال توسعه، دستیابی به توسعه پایدار، امنیت فراگیر و عدالت اجتماعی می باشد. با یک بررسی اجمالی می توان به جایگاه ضعیف مناطق مرزی و حاشیه ای در مقایسه با مناطق مرکزی کشور در فرآیند توسعه ملی و منطقه ای پی برد. از دلایل این امر می توان انزوای جغرافیایی مناطق مرزی، ...
ادامه مطلب »مدل ژئوپلیتیکی امنیت منطقه ای: مطالعه موردی خاورمیانه
چکیده: منطقه گرایی از اواخر دهه ۱۹۸۰ در سیاست جهانی و تئوریهای روابط بین الملل نمود بارزی یافت اما ادبیات مطالعات منطقه ای و بویژه امنیت منطقه ای مدل مورد نیاز را برای تحلیل امنیت منطقه ای ارایه نمی نماید. از این منظر هدف مقاله ارایه چارچوب یا مدل تحلیلی امنیت منطقه ای است. اصولا در سیستم پیچیده درک امنیت ...
ادامه مطلب »